Dziś chyba trudno byłoby znaleźć kogoś, kto nie wiedziałaby, czym jest Internet. Wielu z nas nie tylko nie wyobraża sobie życia bez tego wynalazku, ale też nie poradziłoby sobie bez niego we współczesnym świecie. Należy pamiętać, że korzystanie z Internetu wiąże się z licznymi zagrożeniami. Szczególnie narażone są na nie dzieci, które zazwyczaj nie zdają sobie sprawy z istniejącego ryzyka.
Na jakie niebezpieczeństwa narażone są dzieci korzystające z Internetu i jak dorośli mogą przyczyniać się do tego, aby ich pociechy mogły czuć się bezpiecznie w sieci?
Co zagraża dziecku w Internecie?
Dzieci bardzo wcześnie mają nieograniczony dostęp do urządzeń z dostępem do Internetu. Niejednokrotnie korzystają z nich intuicyjnie, gdyż często nie potrafią jeszcze płynnie czytać albo zwyczajnie ignorują niektóre komunikaty. Cyberprzestrzeń oferuje bogactwo najróżniejszych programów, aplikacji, stron, komunikatorów, które nie zawsze przeznaczone są dla najmłodszych użytkowników lub wykorzystywane są przez innych w nieuczciwych celach.
Co na temat zagrożeń w sieci powinien wiedzieć świadomy rodzic?
Uzależnienie od Internetu
Podstawowym problemem, który wydaje się być coraz bardziej powszechnym, a który dorośli zdecydowanie bagatelizują, jest ryzyko uzależnienia od Internetu. Jak każde uzależnienie, także i to zaczyna się bardzo niewinnie – od oglądania bajek czy ulubionej gry. Jeśli nikt nie kontroluje czasu, ten jest sukcesywnie wydłużany, aż dziecko zatraca się w cyberprzestrzeni, poszukując coraz to nowych bodźców i zainteresowań. Odbywa się to kosztem relacji dziecka z rzeczywistym światem i rzeczywistymi ludźmi. Przestaje ono odczuwać potrzebę kontaktowania się z najbliższymi i rówieśnikami.
Izolacja, zachowania aspołeczne, problemy emocjonalne, niejednokrotnie zaburzenia natury psychicznej, problemy zdrowotne, tj. bezsenność, wady wzroku, wady postawy, bóle głowy itp. to skutki uzależnienia od Internetu.
Cyberprzemoc
Obecnie niezwykle popularne są social media. Dorośli, młodzież i dzieci posiadają konto przynajmniej na jednym z portali społecznościowych. Obok wielu pozytywnych aspektów aktywności w takim miejscu, istnieją również zagrożenia. To właśnie w mediach społecznościowych dzieci i młodzież najczęściej doświadczają cyberprzemocy. Przybierać może ona różną postać. Od ośmieszających i wulgarnych komentarzy, obrażania na forum, kierowania gróźb aż po włamania na konto, podszywanie pod jego właściciela i publikowanie kompromitujących treści, kłamstw i oszczerstw.
Niejednokrotnie dziecko staje się obiektem nękania w sieci. Najczęściej otrzymuje ono niechciane SMS-y, wiadomości e-mail lub na tzw. komunikatory. Rozpowszechniane są również oszczerstwa czy plotki na temat ofiary cyberprzemocy.
Szczególnie dla dziecka taka sytuacja może być wyjątkowo trudna. Wstyd, nieuzasadnione poczucie winy, strach powodują, że młody człowiek nie chce dzielić się swoim problemem z rodzicem czy innym dorosłym. Próbuje na własną rękę szukać rozwiązania, co niejednokrotnie eskaluje problem.
Podejrzane kontakty
Nic tak nie sprzyja zawieraniu nowych znajomości jak buszowanie w cyberprzestrzeni. Social media, czaty, komunikatory to obszar, w którym ludzie wymieniają się informacjami, wchodzą w interakcje, a to już tylko krok do zawarcia kolejnej wirtualnej przyjaźni. Dzieci łatwo obdarzają zaufaniem nieznajomych i chętnie dzielą się informacjami o sobie i swoim życiu, wysyłają zdjęcia, narażając się tym samym na różnego typu zagrożenia.
Na szczególną uwagę zasługuje zjawisko, jakim jest child grooming. Wirtualny znajomy celowo zaprzyjaźnia się, wzbudza zaufanie, nawiązuje bliską więź z dzieckiem po to, aby w później zainicjować spotkanie i wykorzystać je seksualnie lub nakłonić do przesyłania tzw. nagich zdjęć.
Wyłudzenia
W wirtualnej rzeczywistości należy być bardzo czujnym, jeśli chodzi o dostęp do różnych serwisów czy pobieranie atrakcyjnych dodatków np. do gier. W oficjalnym komunikacie pojawia się informacja, że dostęp czy dodatek jest zupełnie darmowy. Okazuje się jednak, że wysłany bezpłatny SMS uruchomił naliczanie całkiem niemałych opłat.
Jak zapewnić dziecku bezpieczne korzystanie z Internetu?
Obowiązkiem każdego rodzica jest zapewnić dziecku szeroko pojęte poczucie bezpieczeństwa. Jeśli pozwalamy dziecku korzystać z dobrodziejstw postępu technicznego, powinniśmy je także nauczyć, jak bezpiecznie z nich korzystać.
- Najważniejsza jest dobra relacja z dzieckiem oparta na zaufaniu i szczerej rozmowie. Dziecko musi wiedzieć, że o wszystkim może powiedzieć rodzicom. Nie można dziecka krytykować czy na nie krzyczeć, jeśli przyzna się do problemu czy przewinienia.
- Kontrolowanie czasu spędzanego przez dziecko w cyberprzestrzeni nie powinno wiązać się ze stresem czy przymusem. Zadaniem rodzica jest zorganizowanie czasu w inny sposób, który będzie równie atrakcyjny oraz pokaże, że wspólne spędzanie czasu z rodziną jest też wartościowe.
- Należy uczyć dziecko korzystania z Internetu, pokazywać wartościowe strony, wspólnie korzystać z social mediów i tłumaczyć, jakich informacji i zdjęć nie można upubliczniać.
- Dziecko powinno znać zasadę ograniczonego zaufania w sieci i wiedzieć, że nie jest to miejsce, w którym wszystkim można bezgranicznie ufać.
- Należy rozmawiać z dzieckiem o wszelkich przejawach cyberprzemocy oraz zapoznać z zasadami netykiety, czyli kulturalnego zachowania w necie.
- Bezwzględnie pomocne przy zapewnieniu bezpieczeństwa dziecku w sieci są wszelkie blokady rodzicielskie oraz programy antywirusowe.
Tak jak w życiu i realnym świecie dziecko narażone jest na różne niebezpieczeństwa, tak też dzieje się w rzeczywistości wirtualnej. Bezpieczne korzystanie przez dziecko z dobrodziejstw Internetu zawsze wiąże się z odpowiedzialnością rodziców i ich cierpliwością w edukowaniu swoich pociech.